Fotoğrafçılara özel bir e-ticaret sitesi olan Fotopazar.com, 6 Nisan 2019 itibarıyla kepenk indirdiğini duyurdu. Girişimin kuruluştan kapanışa giden hikâyesini de kurucu ortaklardan Tahir Yıldız Twitter’da paylaştı. Biz de kendisinin izniyle bu tecrübe paylaşımını sizler için bir araya getirdik.
Hikâyeye geçmeden önce Fotopazar’ın tanıtım videosunu izleyebilirsiniz.
https://www.youtube.com/watch?v=-d9xt5ktRCw
Fotopazar.com’un Kuruluşu
Bugün, 2014 yılında kurduğumuz Fotopazar.com’un son günüydü, biraz hikayesinden bahsetmek istiyorum. Bir girişimcilik hikayesi…
Fotoğrafla senelerdir ilgileniyordum ve bu konuda rakiplerin bir tanesinde de 3 senedir çalışıyorduk, “biz” diyerek konuşuyorum çünkü potansiyel vaad eden ve klasik olarak daha çok para kazanabileceğimizi düşünen yaşı 30lara yaklaşan gençlerdik.
“Neden biz bu işi daha iyi yapmayalım?” diyerek yola çıktık ve ben bu işi nasıl yapabileceğimizi, ne kadar para gerekeceğini ve nasıl bir altyapı kullanmamız gerektiğini detaylıca araştırdım. Sonunda öyle bir noktaya geldik ki, elimizdeki para ile bu işi yapmak imkansızdı.
Önce yazılım maliyetini karşılayabilmek için (tahmini tutarımız 100bin TL civarındaydı), yazılımcı arkadaşım ile ortaklık kurmaya karar verdik, ama zaman içerisinde bu fikir suya düştü, sonradan tanışacağım yatırımcı bu fikre sıcak bakmayacaktı.
Yazılım maliyetinin yükselmesinin nedeni yapmak istediğimiz işin sadece e-ticaret değil, aynı zamanda insanların fotoğraf paylaşacakları, birbirlerine özel mesaj gönderebilecekleri ve fotoğraf yorumlayacakları bir platform oluşturmaktı.
Satılacak olan kamera veya lenslerin yanına kullanıcılardan gelen fotoğrafları ekleyebilecek, böylece “social proof” elde edebilecektik. Satış yapabilmenin daha kolay yolunu kullanıcı tarafından girilen fotoğraflar oluşturacaktı. Bu da örnek dizayn:
Gördüğünüz gibi, dolu dolu (şimdi baktığımda biraz fazla dolu) bir ürün detay sayfası (PDP) bizi karşılıyor. Satın almak için her şeyi sağlayabiliyoruz, çünkü ekipte herkes ekipmanı çok iyi biliyor ve SEO’dan çok iyi anlıyordu. Böylece gelen trafiği dönüştürmeyi de başaracaktık.
Projenin ilk ismi fotopazar değil “fotozmo” idi bu arada. Logoları, logotournament.com üzerinden yarışma açarak seçmiştik, altta ilk logomuz var. Sosyal bir platform olduğunu vurgulayan ve içinde olacak olan 5 tabi simgeleyen renklerimiz vardı.
Yatırımcı bulma aşamasına geldiğimizde oldukça yorucu görüşmeler yaptım, işle hiç ilgisi olmayan insanlar, az da olsa ilgisi olanlar ve işin içinde olanlar. Hepsi ayrı hikayeler ama özellikle ikna için hazırlanan dosyalar, klasörler hala drive’da durur.
Tahmin edebileceğiniz gibi Design altında anasayfa, kategori ve ürün sayfası tasarımları, Product Documents altında sitenin sahip olacağı özellikler listesi, Financial Plans altında 2 senelik finansal veriler Exceli, Investors’da potansiyel yatırımcıların iletişim bilgileri vardı.
Bir de tabii esas sunumumuz vardı, “Sosyal e-ticaret Fotozma ile buluşuyor”. Bu sadece bir e-ticaret değil bir sosyal ağ olacaktı, buna hem inanıyor hem de inandırmaya çalışıyordum. Sonunda yatırımcı görüşmeleri yaklaşık 6 ay sonunda sonuçlandı ve yazılımı satın alarak başladık.
İçeriklerin Girilmesi ve Açılışa Hazırlık
2014 yazını unutmuyorum, yaklaşık 8000 ürünü iki kişi girdik, diğer arkadaşı internetten bulmuştum ve ürün başı 25 kuruş gibi bir rakama giriyordu. Bilen bilir, altyapı çok önemlidir. Fotoğraf ekipmanları da çok özelliğe sahip olduğundan en baştan her şeyi doğru girmek gerekiyor.
Hızlı geçeyim buraları, fotoğrafın merkezi Sirkeci’de bir ofis tutmak, çalışacak insanları belirlemek, pazarlama bütçesini toparlamak, email kurulumları, canlı destek ekibi vs derken başlamaya sadece bir gün kalmıştı. Bunca emekten sonra gerçekten müthiş bir histi.
Ve başladık, reklamları yavaş yavaş artırdık, ilk planımız bilinirliği elde etmek için daha önce olmayan ve ucuz olan fotoğrafçı bileklikleri satmaktı. Türkiye’de ürettirdik, onların da tasarımlarını kardeşime yaptırdım. Çok başarılı oldu, çok insan hediye olarak aldı.
Reklamı özellikle Facebook üzerinde yaptık, ama elbette bu kadar masrafı olan bir yerin çok daha fazla ürün satması gerekiyor ve çok daha fazla ciro elde etmesi gerekiyor. Bileklikten gelen trafiği site içlerine yönlendirmeye çalıştık ve hızlıca bilinirlik kazandık.
Rakibimiz bizim sattığımız bilekliklerin Çin malı olanlarını getirtip her siparişin yanında bedava verince bizim bu planımız sekteye uğradı. O dönem ekibin çok sinirlendiğini hatırlıyorum. Ürünler bizimkine göre kalitesiz olsa da bedava olması bizimkine bakışı değiştirdi.
İlk siparişi aldığımızda (Biz iki kurucu ofis dışındaydık), ekibin whatsapp’tan gönderdiği fotoğrafı ve o heyecanı hala anarız. Ki sipariş havale ile verilmişti ve o ödeme asla gelmedi 🙂
İlk Ofis
İlk ofis kurulumunu atladım, ofisin boyanması, mobilyaların ikea’dan alınması, bilgisayarların alınması, IP telefon, seslendirme sanatçısıyla anlaşılması, ethernet düzeninin kurulması bu işin görülmeyen ama önemli yanlarından. İdealist biri olarak her şeyin iyi olması gerekiyordu.
0’dan 2 milyon TL’ye Yükselen Ciro
İlk ay gerçekten tam bir ıvır zıvır satıcısıydık, tripod vidaları, çanta askıları, bileklikler vs satıyorduk. Sepet ortalaması 100TL’yi biraz geçiyordu. İnsanların bize güvenmesi tam bir ay aldı, Ocak ciromuz 30-40bin TL’de kaldı, reklam harcamamız oldukça fazlaydı.
İkinci ay bambaşka oldu, makineler sattık, lensler sattık, ilk ay 30-40bin TL olan ciro 5-6 katına çıktı ve sonraki aylar bu ivme devam etti. Hem en iyi hizmeti veriyorduk hem de en iyi içeriğe sahiptik. SEO desteği de gelince en iyi biz olacaktık, hedef buydu.
O beklenilen SEO desteği ne yazık ki (açıklayamayacağım nedenlerden ötürü) hiç gelemedi ve biz trafiğimizin her zaman %75-80ini reklamlardan aldık. Bir elektronik satıcısı için asla kabul edilemeyecek bir oran.
Bu sırada ciromuz yükselmeye devam ediyordu ve daha iyi satın almalar yapabiliyorduk, Canon, Nikon, Sony ve diğer bilinir markaların hepsinin en iyi bayilerindendik. En iyi döneminde Fotopazar, ayda 2milyon TL ciro yapıyordu.
Fotoğraf yarışmaları, sosyal medya etkileşimleri ve özellikle Youtube videolarıyla çok bilinir, Beşiktaş, Galatasaray, İBB, üniversiteler, askeri birimler gibi kurumlara ürünler veren bir yapı haline gelmiştik. İçerideki insan sayısı giderek arttı, hep yetkin kişileri alıyorduk.
Türkiye’de ekonomi çok dalgalı seyrediyordu, bombalar patlıyor, dolar zıplıyor, euro hopluyordu 🙂 Elbette bize de zarar verdi, yatırımcının esas işi dolayısıyla dolar bozdurup bizim şirkete gönderdiği için bozulan dolarlardan kazanılan para, dolar kârını geçemedi.
Ve Kapanış
Zaman içerisinde düşünce ayrılıkları çok fazla olmaya başlayınca ben artık hayal ettiğim işin çok uzağında olduğunu düşündüm. İstediğim gibi yararlı videolar çekemiyor, sadece satış yapmaya çalışıyordum ve bu benim idealimin çok dışındaydı. Belli ki “o gün” geliyordu.
Bu süreçte ben evlendim, hatta çocuğum oldu. Çok farklı sorumluluklar da eklenince pek çok fedakarlıkta bulunduğum bebeğim Fotopazar’dan ayrılmak zorunda kaldım. Daha çok para kazanmak zorundaydım ve kurumsal hayata geri döndüm.
Ayrılık süreci oldukça sancılı oldu ve ben bir daha geri dönüp bakmamaya karar verdim, bugün kapanma kararını daha önceden bilsem de çok üzüldüm. İçerideki arkadaşlarımın hepsi neyse ki yeni işler buldular.
Tabii ki anlatabileceğim dünya kadar hikaye var, enteresan canlı destek konuşmaları, telefonlar, kargo anlaşmaları, yatırımcı toplantıları, düşman şirketler, spot mallar, Sirkeci’nin yalanları… Anlatmakla bitmez. Çok güzel bir tecrübeydi.
Geri dönüp baktığımda elbette daha iyi yapabilirdim dediğim işler var ama bu tip bir girişim yapmak isteyenler için ilham olsun istedim. Yeni hikayeler yaratın, başarısız olmaktan korkmayın, yatırımcı ilişkilerinizi geliştirin, doğru insanlarla çalışın
Startup kafası düşündüğünüz kadar güzel olmayabilir, çok çalışılan, çok fedakarlık yapılan, genellikle kurumsal yapıda kazanacağınızdan daha az kazandıran, 7/24 aklınızda iş olan biri haline gelebilirsiniz.
Güle güle Fotopazar, sen çok güzeldin, fotoğrafla bu kadar yoğun uğraşmak çok güzeldi. Bir gün benzer bir proje ile kaldığımız yerden devam etmek üzere… (Spoiler)
Fotopazar.com’da yayınlanan veda mesajı:
–
